“Di zin fargeyt far nakht” Performed by Lifshe Schaechter-Widman

די זון פֿאַרגייט פֿאַר נאַכט / Di zin fargeyt far nakht / The Sun Sets at Dusk
Sung by Lifshe Schaechter-Widman, recorded by Leybl Kahn, NYC 1954.

Lifshe Schaechter-Widman at a NY bungalow colony, 1950s

TRANSLITERATION

Di zin fargeyt far nakht. Dus meydele shteyt in drosn.
Di bekelekh vern ir nas. Di koykhes geyen ir os.
Zi shteyt in vart af deym ort,vi zi fleygt im tumid zeyn.
Itst shteyt zi azoy lang in vart du aleyn.

Du vi ikh shtey in mayne trern tien gisn.
O du, o du iz dus ertele vi mir fleygn mir beyde shmisn.
Ot du o iz do iz dus ertele vi mir fleygn beyde shteyn.
Itstert bin ikh nebekh geblibn aleyn.

Mamenyu getraye, vus eksti mir mayn leybn.
Di ‘ost bay mir tsigenimen mayn khayes, mayn gold.
Host bay mir tsigenemen mayn rekhte hant.
Host im farshikt in a fremd land.

Sheyn bisti lyube af deym tuvl tse muln.
Se nishtu aza keyser dayn sheynkeyt tsi batsuln.
Sheyn bisti lyube tsi sheyn iz dayn numen.
Dayne sheyne bekelekh vi di sheyne blumen.

Mamenyu, ikh beyt ‘ekh breng im tsirik.
Breyng mir mayn leybn breng mir mayn glik.

TRANSLATION

The sun sets at dusk. The girl is standing outside.
Her cheeks are getting wet. Her strength is weakening.
She stands and waits at that place where she always saw him.
Now she stands, alas, so long waiting alone.

Here where I stand and my tears gush.
Oh, here is the place where we always used to talk.
Here is the spot where we used to stand.
Now I , alas, am left alone.

Mother dear, why do you shorten my years?
You took away my life, my gold.
You took away my right hand.
And sent him away to a strange land.

Beautiful, you are my love to paint on the tablet.
There is no emperor who can pay for your beauty.
Beautiful, you are my love, too beautiful is your name.
Your beautiful cheeks, like the beautiful flowers.

Mother, I beg you, bring him back.
Bring me my dearest, bring me my happiness.

די זין פֿאַרגייט פֿאַר נאַכט
געזונדען פֿון ליפֿשע שעכטער־ווידמאַן
רעקאָרדירט פֿון לייבל כּהן, 1954, ניו־יאָרק

.די זון פֿאַרגייט פֿאַר נאַכט, דאָס מיידעלע שטייט אין דרויסן
.די בעקעלעך ווערן איר נאַס, די כּוחות גייען איר אויס
.זי שטייט און וואַרט אויף דעם אָרט, וווּ זי פֿלעגט אים תּמיד זען
.איצט שטייט זי אַזוי לאַנג און וואַרט דאָ אַליין

.דאָ וווּ איך שטיי ־ און מײַנע טרערן טוען גיסן
.אָט דאָ אָ דאָ איז דאָס ערטעלע, וווּ מיר פֿלעגן מיר ביידע שמיסן
.אָט דאָ אָ דאָ איז דאָס ערטעלע, וווּ מיר פֿלעגן ביידע שטיין
.איצטערט בין איך, נעבעך, געבליבן אַליין

.מאַמעניו געטרײַע, וואָס עקסטו מיר מײַן לעבן
.דו האָסט בײַ מיר צוגענעמען מײַן חיות, מײַן גאָלד
.האָסט בײַ מיר צוגענעמען מײַן רעכטע האַנט
.האָסט אים פֿאַרשיקט אין אַ פֿרעמד לאַנד

.שיין ביסטו ליובע, אויף דעם טאָוול צו מאָלן
.סע נישטאָ אַזאַ קייסער דײַן שיינקייט צו באַצאָלן
.שיין ביסטו ליובע, צו שיין איז דײַן נאָמען
.דײַנע שיינע בעקעלעך, ווי די שיינע בלומען

.מאַמעניו, איך בעט דיך, ברענג אים צוריק
.ברענג מיר מײַן לעבן. ברענג מיר מײַן גליק

Commentary by Itzik Gottesman

Di zin fargeyt far nakht is among Lifshe Schaechter Widman’s (LSW’s) most moving performances– and that ending!

I have found 3 other variants of the song which I am attaching: one from Zhitomir (Ukraine) in Skuditski’s Folklor-lider (1936) p.153; one from the Kovensk region in Lithuania in the Ginzburg and Marek collection Yidishe folkslider in Rusland (1901) p. 168; and one in Nukhem (Natan) Shakhnovskiy’s Lider gezungen funem folk (1948) p. 20. Shakhnovsky was from Kremenchuk in the Ukraine and it seems most of the songs were heard there. In Shakhnovsky is there a printed melody similar to LSW’s. The texts of the two versions from the Ukraine are quite similar while the Lithuanian one has a refrain not found in the others. All of these variants are attached below.

The folk poetry of this song is quite striking and I believe it is quite old. I translated “tovl”, which usually means blackboard, as “tablet”, but “slate” or “board” are also possible translations. The emphasis on the place where they met and spent time together is beautiful in its simplicity.

Skuditski’s Folklor-lider (1936) p.153: